Το σπερμοδιάγραμμα είναι μια εργαστηριακή εξέταση που χρησιμοποιείται για την ανάλυση του σπέρματος με σκοπό την αξιολόγηση της ποιότητας και της ποσότητας του σπέρματος, προκειμένου να διαπιστωθεί η αναπαραγωγική ικανότητα του άνδρα. Η εξέταση αυτή είναι ζωτικής σημασίας για τη διάγνωση της ανδρικής υπογονιμότητας και μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της αιτίας της δυσκολίας στη σύλληψη.
Η εξέταση περιλαμβάνει τη μέτρηση και την ανάλυση διαφόρων παραμέτρων του σπέρματος και της σπερματογένεσης (παραγωγή σπέρματος).
Η εξέταση προϋποθέτει την προσυνεννόηση πριν την διενέργεια της εξετάσης αποκλειστικά με την Ιατρό Βιοπαθολόγο .
Κρίσιμο για την εξέταση ειναι η αυστηρή τήρηση των ωραρίων και των διαδικασιών που έχουν προσυνφωνηθεί γιατί η εξέταση γίνεται με μικροσκόπηση το συντομότερο δυνατόν από την λήψη του σπέρματος από την εξιδεικευμένη Ιατρό και ΜΟΝΟ .
✅ Παράμετροι που εξετάζονται στο σπερμοδιάγραμμα:
1. Όγκος (Volume)
- Ο όγκος του εκσπερματισμένου σπέρματος είναι σημαντικός και δείχνει την ποσότητα του σπέρματος που εκκρίνεται κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης.
- Ο φυσιολογικός όγκος κυμαίνεται από 1.5 έως 5 ml ανά εκσπερμάτιση.
2. Συγκέντρωση (Concentration)
- Η συγκέντρωση αναφέρεται στον αριθμό των σπερματοζωαρίων ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος. Η φυσιολογική τιμή είναι πάνω από 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml.
- Μια συγκέντρωση κάτω από το όριο αυτό μπορεί να υποδεικνύει υπογονιμότητα.
3. Κινητικότητα (Motility)
- Η κινητικότητα αναφέρεται στην ικανότητα των σπερματοζωαρίων να κινούνται και να προχωρούν προς τα εμπρός. Η κινητικότητα διακρίνεται σε διάφορους τύπους:
- Προοδευτική κινητικότητα: Σπερματοζωάρια που κινούνται γρήγορα και ευθύγραμμα.
- Μη προοδευτική κινητικότητα: Σπερματοζωάρια που κινούνται, αλλά δεν προχωρούν προς τα εμπρός.
- Η φυσιολογική κινητικότητα πρέπει να είναι τουλάχιστον 40% των σπερματοζωαρίων να κινούνται.
4. Μορφολογία (Morphology)
- Η μορφολογία αναφέρεται στο μέγεθος και το σχήμα των σπερματοζωαρίων. Ιδανικά, τα σπερματοζωάρια πρέπει να έχουν φυσιολογική μορφολογία, με κανονική κεφαλή, λαιμό και ουρά.
- Η χαμηλή μορφολογία (π.χ., σπερματοζωάρια με ανώμαλη κεφαλή ή ουρά) μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σπέρματος να γονιμοποιήσει το ωάριο.
5. Ζωντανά σπερματοζωάρια (Live spermatozoa)
- Η αναλογία των ζωντανών σπερματοζωαρίων είναι επίσης σημαντική. Ένα ποσοστό κάτω από το 58% ζωντανών σπερματοζωαρίων μπορεί να υποδεικνύει πρόβλημα στη γονιμότητα.
6. pH
- Το pH του σπέρματος μπορεί να δείξει την υγιεινή του ουροποιητικού και αναπαραγωγικού συστήματος. Το φυσιολογικό pH του σπέρματος κυμαίνεται γύρω από το 7.2-8.0. Ένα πολύ όξινο ή αλκαλικό pH μπορεί να υποδεικνύει πρόβλημα, όπως φλεγμονή ή λοίμωξη.
7. Λευκοκύτταρα (Leukocytes)
- Η παρουσία λευκοκυττάρων στο σπέρμα μπορεί να υποδεικνύει μόλυνση ή φλεγμονή στον αναπαραγωγικό σωλήνα.
- Αν υπάρχουν περισσότερα από 1 εκατομμύριο λευκοκύτταρα ανά ml, αυτό μπορεί να υποδεικνύει μια λοίμωξη ή φλεγμονή.
8. Αναλογία υγρού/πηκτής (Liquefaction)
- Μετά την εκσπερμάτιση, το σπέρμα πρέπει να διαλυθεί και να γίνει υγρό σε περίπου 30 λεπτά. Η καθυστερημένη ή ανεπαρκής ρευστοποίηση μπορεί να επηρεάσει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.
✅ Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα του σπερμοδιαγράμματος:
- Κανονικό σπερμοδιάγραμμα: Όταν όλες οι παράμετροι είναι εντός του φυσιολογικού εύρους, η γονιμότητα του άνδρα θεωρείται φυσιολογική.
- Ανωμαλίες στην κινητικότητα: Μπορεί να δείχνουν προβλήματα με την ικανότητα του σπέρματος να φτάσει και να γονιμοποιήσει το ωάριο.
- Ανωμαλίες στη μορφολογία: Μπορεί να επηρεάσουν τη δυνατότητα του σπέρματος να διαπεράσει το ωάριο.
- Χαμηλή συγκέντρωση: Αν η συγκέντρωση είναι πολύ χαμηλή, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα αναπαραγωγής.
- Παρουσία λευκοκυττάρων ή αίματος: Αυτά τα ευρήματα μπορεί να υποδεικνύουν λοίμωξη ή φλεγμονή και να απαιτούν περαιτέρω διαγνωστικά μέτρα.
- Περιορισμένη υγροποίηση: Μπορεί να υποδηλώνει μη φυσιολογική λειτουργία των αδένων του αναπαραγωγικού συστήματος.
✅ Συχνές αιτίες προβλημάτων γονιμότητας που εντοπίζονται μέσω σπερμοδιαγράμματος:
- Υπογοναδισμός: Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης που επηρεάζουν την παραγωγή σπέρματος.
- Ανεπάρκεια σπερματογένεσης: Μειωμένη παραγωγή σπέρματος λόγω γενετικών ή περιβαλλοντικών παραγόντων.
- Φλεγμονές ή λοιμώξεις: Μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος ή τη διαδικασία της εκσπερμάτισης.
- Ανατομικές ανωμαλίες: Προβλήματα με τα αναπαραγωγικά όργανα που εμποδίζουν τη φυσιολογική εκσπερμάτιση ή την έξοδο του σπέρματος.